Podstawowym kryterium świadczącym o tym, czy dom jest energooszczędny czy pasywny jest jego zapotrzebowanie na energię wyrażone w kWh/m2. Energooszczędność domu kojarzona jest jako dom tani w eksploatacji z powodu niskiego zapotrzebowania na energię.
DOM ENERGOOSZCZĘDNY
Roczne zapotrzebowanie na energię domu energooszczędnego potrzebną do ogrzania i ewentualnego chłodzenia, wentylacji, zapewnienia ciepłej wody użytkowej, oświetlenia nie powinien przekroczyć 70 kWh/m2.
Najważniejszą cechą, która wpływa na jego niskie zapotrzebowanie na energię jest niewielka ilość generowanych strat ciepła w wyniku m.in.: formy architektonicznej, grubości i jakości izolacji termicznej, minimalizowania mostków termicznych, powierzchni przeszkleń oraz ich usytuowania, sposobu wentylowania budynku, a także usytuowania pomieszczeń.
DOM PASYWNY
Dom pasywny to szczególny rodzaj domu energooszczędnego.
Dom pasywny wykorzystuje naturalne procesy zachodzące w naturze, kumuluje ciepło ze źródeł pasywnych, pochodzące z zewnątrz, czyli z gruntu lub energii słonecznej oraz odzyskane z rekuperacji, a także wnętrza samego domu, czyli od ludzi i sprzętów domowych. Istotą jest redukcja strat ciepła pozyskanego z zewnątrz, czemu sprzyja wysoka izolacyjność domu (szczelność) i zwarta forma. Dom pasywny nie potrzebuje dodatkowego źródła ciepła oprócz wskazanych powyżej lub może potrzebować go w ilości nie przekraczającej 5 kWh/m2/rok.
Aby uzyskać pasywność domu konieczne jest zastosowanie pewnych wymogów:
- Bryła prosta jak najbardziej zwarta, najlepiej na planie prostokąta lub kwadratu, nieprzewymiarowana pod względem wielkości, proporcjonalna do ilości mieszkańców – budynek jest wówczas łatwiej ogrzać oraz utrzymać w nim ciepło.
- Lokalizacja dużych przeszkleń skierowana na południe, od strony północy unikanie otworów okiennych i drzwiowych lub projektowanie małych – dzięki temu następuje naturalna absorbcja ciepła pozyskiwana w sposób pasywny ze słońca, rezultatem jest duży uzysk ciepła.
- Usytuowanie pomieszczeń zgodnie z naturalną zasadą i logiką, że pomieszczenia, w których przebywamy w ciągu dnia i w nich oczekujemy jak najwięcej ciepła i słońca powinny być skierowane na południe, np. salon, kuchnia, gabinet. Zaś pomieszczenia, w których oczekujemy więcej chłodu powinny być od strony północnej, np. sypialnie, pomieszczenia gospodarcze. Oczywiście zależy to od naszych upodobań. Warto jednak planować to zgodnie z sugerowaną logiką i własnymi upodobaniami, aby mieć poczucie komfortu w różnych porach dnia bez stosowania dodatkowego dogrzewania lub chłodzenia.
- Wysoka izolacyjność cieplna stolarki okiennej i drzwiowej – określona jak najniższym współczynnikiem przenikania ciepła.
- Wysoka izolacja termiczna podłogi, ścian, stropu, dachu – tu istotne znaczenie będzie miał współczynnik przenikania ciepła, który powinien być jak najniższy.
- Unikanie mostków termicznych, czyli zachowanie w przegrodach jednakowej przenikalności cieplnej na całej długości przegrody, aby unikać wychłodzenia, albo wręcz wykroplenia na jakimś odcinku z powodu tworzących się różnic temperatur.
- Mechaniczny sposób wentylowania budynku. Wysoka szczelność budynków wymusza konieczność wentylacji, zaś oszczędność energetyczna sugeruje stosowanie wentylacji kontrolowanej, nawiewno – wywiewnej, najlepiej z odzyskiem ciepła, czyli rekuperacji.
- Wykorzystywanie źródeł OZE do pozyskiwania energii oraz ogrzewania budynku i podgrzewania wody np. fotowoltaika, pompa ciepła, kolektory słoneczne.
Dom energooszczędny i pasywny – różnice
Ile energii dostarczanej z zewnątrz zużywa dom? Od tego zależy, czy będzie on pasywny czy energooszczędny.
Wg standardu obowiązującego aktualnie (standard energetyczny WT 2021):
- Dom energooszczędny dopuszcza budowę domów, które nie przekraczają 70 kWh/m2/rok.
- Dom pasywny zużywa nie więcej niż 15 kWh/m2/rok.
- Dla porównania dom tradycyjny zużywa średnio 120 kWh energii /m2/rok.
- Rozwiązania technologiczne obu domów mogą być podobne, jednak dom pasywny dla uzyskania pasywności podlega zdecydowanie większym restrykcjom, ponieważ osiągnięcie założonego wyniku jest o wiele trudniejsze i bardziej kosztowne. Natomiast dom energooszczędny może stosować w/w rozwiązania wybiórczo. Obydwa zaś muszą uzyskać stosowne wskaźniki wg standardu energetycznego WT 2021.
Autor: Agnieszka Pońska
